Sosyoloji, sosyal bilimlerin en önemli disiplinlerinden biri olarak eğitim müfredatlarında da kendine yer edinir. Dünyada ve ülkemizde de bu disipline ilişkin kapsamlı sosyoloji eğitimleri mevcuttur. Sosyoloji bölüm mezunları ise kapsamlı bir disiplinin eğitimini alarak farklı iş alanlarında yetkinliklerini gösterirler. Sosyoloji bölümünü hedefleyenlerin ve bölümü bitirmesine rağmen aklında soru işareti olanların ise merak ettiklerinden biri sosyolog ne iş yapar sorusudur. Biz de bu geniş disiplinin detaylarını farklı iş alanlarında uygulayan sosyologu ve görevlerini konu edineceğiz.
Sosyoloji Bölümü Mezunu Ne İş Yapar?
Sosyoloji bölüm mezunu, fen edebiyat fakültesinde eğitim aldığından bu fakülte prensiplerine göre akademik kariyer ile yoluna devam edebilir. Bununla beraber sosyoloji mezunları, birbirinden farklı alanlarda görev alabilecek bilgi donanımına da sahiptir. Ülkemizde sosyoloji bölümü mezunlarının tercih ettiği iş alanları ise şunlardır:
- Sivil Toplum Kuruluşları
- Aile Danışmanlığı
- Kamuda Sosyolog Pozisyonu
- Reklamcılık-Pazarlama
- Evlilik Terapistliği-Danışmanlığı
- Eğitim Danışmanlığı
- Siyasi Danışmanlık
- Öğrenci İşleri-Öğrenci Koçluğu
- İnsan Kaynakları- Kariyer Koçluğu
- Halkla İlişkiler- Kurumsal İletişim
- Gazetecilik
- Ar-Ge Bölümü
- Araştırma Şirketleri
- Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık (Yeni düzenlemeye göre formasyon değil, yüksek lisansı bitirme şartı getirildi.)
Görüldüğü üzere 19. yy’da ortaya çıkan ve kendini güncelleyen bir alanın mezunları da geniş iş alanlarında çalışabilir durumdadır. Bununla beraber sosyoloji mezunlarının kendi kariyer yollarını kendilerinin döşeyeceğini de bilmek gerekir. Yani bir doktor veya öğretmen gibi netleşen bir iş alanı karşılarına çıkmayacak. Yine de kendini farklı yetkinliklerle donatan mezunlar aile danışmanlığından, dijital pazarlamaya kadar uzanabilen geniş bir yelpazede görev alabilirler.
Sosyoloji mezunlarının ne iş yaptığını da seçtikleri iş alanı belirler. Aile danışmanlığına yönelen bir mezun ile insan kaynakları alanında çalışan bir mezun hangi görevlere sahip değildir. Yine de bir sosyoloji mezununun istihdam edilmesiyle beklenen görevler ve işler şu şekildedir:
- Toplum ve hedef kitle için ihtiyaç ve beklentileri belirler, analiz eder.
- Toplumsal süreçlere dair geniş çaplı analiz ve çalışmalar hazırlar.
- Çalıştığı iş alanına bağlı olarak saha ve iş analizleri ile ilgilenir.
- İlgili konu ve çalışma için bilgi ve veri toplar.
- Veri analizi için SPSS ve Excel kullanır.
- Saha araştırma ve çalışmaları için gözlem yapar, ilgili kişiler ile görüşür.
- Suç, eğitim, din, kültür, göç, çalışma ve siyaset sosyolojisi dahilinde çalışmalar ve tezler hazırlar.
- Bilgi ve verilerden hareketle ölçümler yapar ve durum tespitlerini raporlar.
Bazı sosyoloji mezunları, girişimcilik ve startup çalışmalarını içeren alanlardan da kendilerine fırsat yaratabiliyor. Bölüm mezunlarının aldıkları eğitimin avantajı da burada ortaya çıkıyor. Toplum psikolojisi ve toplumsal süreçler hakkında geniş bilgiye sahip kişiler, girişimcilik gibi riskli ve çok yönlü alanlarda da fikirlerinin altyapılarını kolayca inşa edebiliyorlar. Peki farklı alanlarda kendilerini gördüğümüz sosyoloji mezunları kamuda ne iş yapıyorlar? Gelin bu soruya yanıt verelim.
Kamuda Sosyolog Ne İş Yapar?
Kamu kurumlarında sosyolog alımı, 2005 yılında başlamıştı. O yıldan bugüne kamu sosyolog alımı, sosyoloji bölümünü bitirenlerin en çok tercih ettiği iş alanlarından biri oldu. Bununla birlikte özel sektöre göre kamudaki sosyoloji iş olanaklarının daha düşük olduğunu söylemek gerekir. Evet, sosyolog alımları teorik olarak devam ediyor; fakat alımların her yıl düşmeye başlaması mezunların da dikkatini çekiyor. Buna bağlı olarak da kamu kurumları dışındaki iş olanaklarına da yönelme artıyor. Peki kamuyu hedefleyerek atanan bir mezunu hangi işler bekliyor? Kamuda sosyoloji mezunları ne iş yapıyor?
Sosyoloji mezunu bir çalışan, yalnızca Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığında çalışmaz. Adliyelerde, hastanelerde, kültürel ve sosyal yönlü çalışmalar yapan kurumlarda ve göç idaresinde çalışma imkânları vardır. Farklı kamu kurumları dahilinde çalışma olanağına bağlı olarak sosyolog adayından farklı çalışmalar istenir. Genel olarak ise sosyolog iş tanımı ve görevleri şu şekildedir:
- İlgili konu dahilinde toplumsal değişimleri ve süreçleri incelemek,
- Bakanlığın alan çalışmalarını düzenlemek,
- Saha çalışmaları için bir ekip oluşturmak ve süreci planlamak,
- Bugüne ve geleceğe yönelik hangi toplumsal yönlü faaliyetlerini yapılabileceğini tespit etmek,
- Bakanlık veya müdürlükteki eğitim ve iş programlarının hazırlanmasına yardımcı olmak,
- Hazırlanan ve uygulanan alan çalışmalarına dair yazışmaları yürütmek, raporlar hazırlamak ve sunmak,
- Mesleki gelişimi ve eğitimi hedefleyerek kendi alanındaki güncel gelişimleri takip etmek,
- Diğer departmanlar ile iş birliğine açık olarak istişare oturumlarına katılmak.
İlgili iş ve görevleri yerine getiren sosyolog adayı, çalıştığı yerdeki yöneticinin ve müdürlerin verdiği görevleri de yerine getirir. Netice olarak sosyologlar da kamu memuru olduklarından, üstlerinin verebilecekleri görevlere de açıktırlar.
Sosyoloji Yüksek Lisans Mezunu Ne İş Yapar?
Sosyoloji bölümü mezunu, yüksek lisans başvuru şartlarını karşılaması durumunda yüksek lisans yapabilir. Yüksek lisans sosyoloji mezunu ise lisans sosyoloji mezununa göre daha avantajlıdır. Kendi alanındaki yetkinliğini, bilim uzmanı derecesine sahip olarak belgeleyebilir. Ayrıca çalışmak istediği alanla ilişkili tez yazarak bilgi ve becerilerini kanıtlayabilirler.
Sosyoloji Bölüm Mezunları Hakkında Merak Edilenler
Sosyolog Kimdir?
Toplum bilimini geniş bir bakış açısıyla ele alan ve süreci çok yönlü değerlendirip uygulayan kişiye sosyolog denir. Sosyologlar, aldıkları sosyoloji eğitimine bağlı olarak toplumu ilgilendiren konularda araştırma, analiz ve çalışmalarda kendilerini gösterirler. Ayrıca toplumların değişmesinin ve kendini güncellemesinin altyapısını da analiz eden kendi mesleğinde güncelliği yakalar.
Sosyoloji Mezunu Nasıl Aile Danışmanı Olabilir?
Son yıllarda mezunların akın ettiği iş alanlarından biri, aile danışmanlığıdır. İlgili yönetmeliğine göre 4 yıllık sosyoloji bölümünü tamamlayan kişiler, aile danışmanlığı eğitimi alarak kendi danışmanlık merkezlerini açabiliyorlar. Aile danışmanlığı eğitimi ise iki şekilde veriliyor: Lisansüstü aile danışmanlığı programı ve sertifikalı aile danışmanlığı kursu. Aile danışmanlığı ile ilgili eğitim detaylarına ulaşmak için aile danışmanlığı kurs içeriğimize göz atabilirsiniz.
Sosyologların Görevleri Nelerdir?
Toplumsal konu, sorun ve durumları ele alan sosyologlar, toplumsal sorunlara çözüm bulmak için de ilk danışılan gruplardandır. Sosyologlar toplum psikolojisi hakkında ayrıntılı bilgilere sahip olarak kendi iş alanlarında bunu bilgi ve veriye dönüştürürler. Sosyolog pozisyonunda çalışan birinin temel görevi ise alan çalışmalarını planlamak ve alan konusunun genel durumunu analiz etmektir.
Sosyolog kimdir, sosyoloji mezunu ne iş yapar sorusunu cevaplandırarak bu bölümü hedefleyenlerin merak ettiği konulardan birine yanıt verdik. Tercih dönemi öncesinde ve sırasında, sosyoloji bölümünden mezun olanların kariyerlerine göz atmanız da doğru bir tercihe önayak olacaktır.
