Uluslararası ilişkiler literatürünün en önemli görevlerini barındıran meslek gruplarından biri de diplomatlardır. Ülkeler arası ilişkiler ve krizlerde gündeme gelen diplomatlar, aracılık görevi altında bir dizi görev ve sorumluluğa sahiptir. Peki ülke çıkarları ve uluslararası ilişkiler açısından kritik görev yetkisine sahip diplomatlar nasıl yetişir? Diplomat olmak için hangi eğitim yolu tercih edilir, diplomat ne iş yapar ve ne kadar kazanır? Mesleğe dair merak edilen soruları yanıtlayacağız.
Diplomat Nasıl Olunur? Diplomat Olmak İçin Gerekenler
Diplomat sözcüğü, Fransızca’daki diplomate sözcüğünden gelmedir. Diplomate, kelime anlamı itibariyle resmen atanmış elçiyi ifade eder. Küreselleşen ve kutuplaşmaya da müsait olan bir dünya düzeninde, atanmış aracılar olan elçilere yani diplomatlara ihtiyaç vardır. Ülkemizde de Dış İşleri Bakanlığı öncülüğünde diplomat yetiştirilir. Diplomat olmanın eğitim yolu ise diplomasi bilgisi ve yetkinliğini içeren bölümleri tamamlamaktan geçer.
Diplomat olmak isteyenlerin, üniversitelerin 4 yıllık iktisadi ve idari bilimler ile hukuk fakültesinden mezun olmaları gerekir. Diplomasi alanında doğrudan kariyer hedefi barındıran bölümler ise siyaset bilimi, kamu yönetimi, uluslararası ilişkiler ve hukuk bölümleridir. Yalnız ilgili bölümlerden mezun olmakla diplomat olma yolu açılmaz. Ülkemizde diplomat olmak isteyenlere bekleyen bir sınav mevcuttur. Dış İşleri Bakanlığı tarafından yapılan Aday Konsolosluk ve İhtisas Memurluğu Giriş Sınavı, belli başlı şartları karşılayan kişilerin başvurabileceği bir sınavdır. Buna göre Dış İşleri Bakanlığı tarafından uygulanan sınavın başvuru şartları şöyledir:
- T.C Vatandaşı Olmak,
- 35 Yaşını Doldurmamış Olmak,
- Yurt İçindeki Üniversitelerin ya da YÖK Tarafından Denkliği Onaylanmış Yurt Dışı Üniversitelerin 4 yıllık Lisans Bölümlerinden Mezun Olmak,
- YDS ya da Uluslararası Yabancı Dil Sınavlarından Belirtilen Asgari Puanları Almak, (İngilizce için belirlenen asgari puan 85’tir.)
İlgili şartları karşılayan adaylar, iki aşamadan oluşan sınava başvurabilirler. Söz konusu sınav, yazılı ve sözlü olmak üzere iki aşamada adayların ilgili pozisyonlara uygunluğunu ölçer. Yazılı sınavda, bir diplomatta mutlaka ama mutlaka bulunması gereken yabancı dil yetkinliği ölçülür. Yazılı sınavda yer alan aşamalar şu şekildedir; Türkçe kompozisyon yazımı, yabancı dilde kompozisyon, yabancı dilden Türkçeye çeviri ve Türkçeden yabancı dile çeviri. Yazılı sınavın her bir bölümündeki geçme notu ise 70’tir.
Yazılı sınavdan başarılı olan adayları beklenen aşama ise sözlü sınavdır. Bir nevi mülakat olarak da görülebilecek sözlü sınavda adayın; alan bilgisi, muhakeme ve kavrayış yetkinliği, genel kültür düzeyi ve Türkçe ile yabancı dilde kendini ifade etmesi istenir. Sözlü sınavın genel geçme notu ise 70’tir. Sınavlarda başarı gösteren adaylar; meslek memuru olarak yurt dışı faaliyetlerinde görevlendirirler. Meslek memuru tanımı; üçüncü katiplikten başlamak üzere büyükelçiye değin uzanan diploması mesleklerini içerir.
Buraya kadar saydığımız tüm unsurlar, diplomat olmanın görünürdeki adımlarını teşkil eder. Bir de diplomat olarak görev yapacak meslek çalışanlarından beklenen birtakım şeyler söz konusudur. Öncelikle diplomat olmak isteyen ve nasıl diplomat olunur sorusunu soran kişiler, kendilerini yetiştirmeye hazır olmaları gerekir. Ayrıca bu yetiştirme sürecini sadece sınavlara hazırlık olarak da algılamamak lazımdır. Diplomasi, dış ülkeler ile olan ilişkilerinin sürdürülebilirliği açısından son derece elzem bir alan olduğundan, bu alanda çalışacakların kendilerini geliştirmeleri şarttır. Mesleki açıdan bu gelişim; iletişime açık olmak, analiz yetkinliğine sahip olmak, yazılı ve sözlü iletişim ve ikna becerileridir.
Diplomat Ne İş Yapar?
Diplomat nasıl olunur sorusuna yanıt verdiğimize göre bir diğer merak edilen soruyu cevaplandıralım. Diploması alanında görev alan ve Dış İşleri Bakanlığı tarafından meslek memuru adlandırılan çalışanlar, atandıkları yurt dışı şehirlerinde çalışırlar. Bu kapsamda görev alan meslek memurlarının asli görevleri, ülkenin dış politikasına uygun olarak belirlenen aşamalarda görev almak ve dış politika esaslarını koordine etmektir. Ayrıca meslek memurları kendi mesleki gelişimlerini sürdürmek amacıyla dış politika gelişmelerini sürekli takip etmek ve değerlendirme durumundadır.
Genel olarak Dış İşleri Bakanlığının alt dallarına göre diplomatların görevlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
Dış İşleri Karar Merkezi
- Dış işleri misyonlarında gelen mesaj ile yazıları incelemek,
- Yurt dışı temsilciliklerine gönderilecek görüş ve talimatları hazırlamak,
- Bakanlık içi onay süreci ile ilgili misyonları iletmek,
- Bakanlık dahilinde düzenlenen değerlendirme toplantılarına katılım göstermek,
- Diğer kurum ve kuruluşlar ile eş güdümlü toplantılar düzenleyip gerekli yazışmaları yapmak,
- Yabancı misyon temsilcileriyle görüşüp çeşitli konularda Türkiye’nin görüş ve önerilerini iletmek,
- Üst düzey dış ziyaretlerde gereken hazırlıkları yapmak ve görüşmelerde mutabık kalınan konuları takip etmek,
- Yerli ve yabancı gruplara Türk dış politikası ile ilgili brifing vermek,
- Üst düzey yönetici ile siyasetçilerin dış politikayla ilgili konuşma metinlerini kaleme almak.
Büyükelçilik
- Bulunduğu ülkenin kanaat önderleriyle görüşmeler yapmak ve görüş alışverişinde bulunmak,
- Büyükelçilikteki yetkililer ve memurların katılımıyla düzenli iç değerlendirme toplantıları organize etmek,
- Daimi temsilcilikte bulunmayan uluslararası örgütlerle temasları yürütmek,
- Ülkenin ekonomik ve kültürel tanıtımını içeren seminer, sergi, fuar ve konser gibi etkinlikleri düzenlemek,
- Bulunduğu ülkenin Türk dernek ve kuruluşlarıyla bir araya gelerek sorun ve beklentileri not etmek,
- Vatandaşlara konsolosluk hizmetlerini sunmak,
- Bulunduğu ülkedeki Türk asıllı tutuklu ve hükümlü vatandaşların haklarını korumak,
- Diğer diplomatik misyon temsilcileri ile görüş alışverişinde bulunmak,
- Basın-yayın kuruluşlarında, Türkiye’yle ilgili programlara katılmak ve resmi dış ilişkiler görüşlerini açıklamak,
- Türkiye’nin çıkarlarına ters ve zarar vermesi muhtemel faaliyetleri takibe almak,
- Çıkarlara ters gelen faaliyetleri engelleyici çalışmalar yürütmek,
- İkili ilişkilerde iç ve dış politikayı ilgilendiren konuları, düzenli değerlendirmeler eşliğinde Bakanlık ve diğer misyonlara iletmek.
- Büyükelçinin yokluğunda onun görev tanımına uygun işleri yerine getirmek.
Daimi Temsilcilik
- Kuruluş bünyesinde düzenlenen tüm etkinliklerini takip etmek,
- İlgili toplantı ve seminerlerde Türkiye’yi temsil etmek,
- Merkezden gelen talimatlar doğrultusunda dış politika görüşlerini savunmak,
- Önemli konular dahilinde Türkiye’nin görüş ve değerlendirmelerini içeren dokümanlar hazırlamak, dağıtmak,
- Türkiye’yi ilgilendiren unsurları Bakanlık ve ilgili dış misyonlara raporlar eşliğinde sunmak,
- Sekreterya yetkilileriyle temas hâlinde olarak Türkiye’nin görüşlerini aktarmak,
- Türkiye’nin kuruluş organlarına yaptığı adaylık başvurularının, diğer üye ülkelerce desteklenmesi adına lobi faaliyetleri yürütmek.
Yukarıdaki görevlerden de anlaşılacağı üzere diplomatlar; halkla ilişkiler, tanıtım, lobicilik ve genel olarak uluslararası ilişkiler kapsamında ülkenin yurt dışı faaliyetlerini yönetirler.
Diplomatlar Nerede Çalışır?
Diplomatların hepsi yurt dışında görevlendirilmez. Dış İşleri Bakanlığının ataması sonucunda meslek memurları, merkez teşkilatına bağlı olarak da yurt içinde çalışabilirler. Yabancı devletlerle, elçilerle ve iş birliği içindeki kurum ve kişilerle ise sıcak temas için yurt dışında görevli diplomatlardan yararlanılır. Genel olarak diplomatlar; BM daimi temsilcilik, konsolosluk ve Dış İşleri Bakanlığı karar merkezinde kendi yetki ve sorumluluklarını yerine getirirler.
Diplomat Maaşı Ne Kadar?
Diplomatlar hakkında sık sorular sorulardan biri de bu alanda ne kadar kazanılacağıdır. Öncelikle şunu belirtelim, diplomasi alanı bir bütün olarak ülke gündemi ile yakından ilişkilidir. Bundan dolayı da diplomaside çalışacak kişilerin riskli ve ülke menfaatlerini konu edinen bir alanda çalıştıklarının farkında olmaları gerekir. Bu demektir ki diplomatlık yalnızca parası için tercih edilebilecek bir meslek değildir. Dış ilişkileri konu alan herhangi bir birimdeki pürüz, diplomatın da sorumluluğunda görülür. Bu gerçeğin farkında olarak mesleği tercih etmek, hem alınan maaşı hak etmek hem de mesleği severek yerine getirmek adına doğru olacaktır.
Maaş konusuna dönersek diplomatların maaşlarının yüksek olduğunu net olarak ifade edebiliriz. Diplomatlık mesleği bir çatı kavram olarak içine farklı memurlukları sığdırır. Genel olarak ise diplomatlar 15 bin TL’den başlayan ve 40 bin TL’ye ulaşan bir gelire sahiptir.
Diplomat olmak için gerekenler nelerdir ve diplomat ne iş yapar sorularına yanıt verdik. Birbirinden farklı ve ilgi çekici meslekler ile ilgili gerekli bilgileri edinmek isterseniz blog sayfamızı takip edebilirsiniz.
