Eğitim sistemimizde yer alan kuruluşlardan biri de okul aile birlikleridir. Söz konusu kuruluş hakkındaki tartışmalar bir kenarda dursun, biz ilk olarak okul aile birliği nedir, ne iş yapar sorusunu merkeze alacağız. Yazının sonlarına doğru ise okul aile birlikleri hakkındaki güncel tartışmaları ele alacağız.
Okul Aile Birliği Ne İş Yapar?
Okul aile birlikleri; velilerin eğitim kurumları ile olan bağlantılarını ve iletişimlerini sürdürmeye yönelik görev edinir. Birlik, velilerin hem kendi çocukları ile hem de okuldaki diğer öğrenci, öğretmen ve idare ile olan iletişimini ve iş birliğini güçlendirmeyi amaçlar. Özellikle mali desteğe ihtiyaç duyan öğrenci ve ailelerin tespiti, eğitimde fırsat eşitliğini sağlamaya yönelik destekler ve okulun temel gereksinimleri hakkındaki konularda, okul aile birliklerine ihtiyaç duyulur. Okul Aile Birliği Yönetmeliğine göre de birlik şöyle ifade edilir:
“Okul ile aile arasındaki bütünleştirmeyi gerçekleştirmek, veli ile okul arasındaki iş birliğini ve iletişimi sağlamak, eğitim ve öğretimi geliştirici faaliyetleri desteklemek, okulun maddi olanaklardan yoksun öğrencilerine ulaşarak eğitim ve öğretimle ilgili zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere okul bünyesinde tüzel kişiliği haiz olmayan birlik.”
Okul aile birlikleri, kuruluş adını mevcut okuldan alır. Resmi ve özel tüm okullarda kurulması kararlaştırılan okul aile birliği; genel kurul ve yönetim kurulu aracılığıyla çeşitli görevler edinir. Genel olarak okul aile birliklerinin kuruluşundaki temel hedef, okul yönetimi ile velilerin iş birliği hâlinde olmasına aracılık etmektir. Bu kapsamda da belirli tarihlerde okul aile birliği üyeleri ve idare arasındaki toplantılar yapılması kararlaştırılır. Temel olarak okul aile birlikleri, öğrencinin eğitimi ile ilgili düzenlemelerde ve organizasyonlarda yer alarak iş birliği içerisinde sorunların çözümünü ele alır. Şimdi daha kapsamlı şekilde okul aile birliğinin hangi görev ve sorumluluklara sahip olduğuna göz atalım.
Okul Aile Birliği Görevleri Nelerdir?
Okul-Aile Birliği Yönetmeliğine göre birliğin görevleri şu şekilde tanımlanır:
- Öğrencilerinin; Türk milli eğitiminin genel ve özel amaçları ve ilkeleri; milli-manevi değerler doğrultusunda yetiştirilmeleri adına okul yönetimi, öğretmenler, veliler ve aileler ile iş birliği içinde bulunmak,
- Okulun amaç ve hedeflerinin gerçekleştirilmesinde, eğitimde kalite ve başarı için okulun stratejik plan çalışmalarına ve uygulamalarına destek olmak, eğitimde fırsat eşitliğine imkân vererek öğretmenler kurulunca alınan kararların uygulanmasını desteklemek amacıyla veliler ile iş birliği yapmak,
- Öğrencilerin başarısını artırmak amacıyla okul yönetimince planlanan kurs, sınav, seminer, müzik, tiyatro, sanat, spor, gezi, kermes ve benzeri eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesine katkı sunmak,
- Okul yönetimiyle iş birliği yaparak eğitim-öğretim faaliyetleri dışındaki zamanlarda spor salonu, derslik, kütüphane, laboratuvar ve atölyeleri gibi eğitim ortamlarının değerlendirilmesine katkı sunmak,
- Okulun ihtiyaçlarını karşılamak için mal ve hizmetleri satın almak, bu hizmetlere ilişkin sosyal güvenlik primi, vergi ve benzeri ödemelerinin yapılmasını sağlamak,
- Milli bayramlar, belirli gün ve haftalar ile kültürel-sosyal yarışmalarının düzenlenmesi adına giderlere katkıda bulunmak,
- Okula yapılan ayni ve nakdi bağışları kabul ederek kayıtları tutmak, sosyal, kültürel odaklı etkinlikler ve kampanyalar düzenlemek, şartlı bağışları amacına uygun olarak kullanmak,
- Kantin ve benzeri yerleri işletmek veya işlettirmek,
- Okul yönetimi ile iş birliği hâlinde olarak imkanları yeterli olmayan öğrencilere maddi ve manevi destek sağlamak, aynı amaçla kardeş okullara da katkıda bulunmak,
- Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmek,
- Eğitim-öğretim ile ilgili kurumlar ve STK’larla iş birliği yapmak,
- Eğitim ve öğretim durumunu geliştirmek amacıyla oluşturulan çalışma komisyonlarına katkı sunmak,
- Ulusal veya uluslararası projelere katılmak, proje amaçlarının gerçekleşmesine katkıda bulunmak,
- Eğitim ve öğretim ile ilgili diğer etkinliklere destek olmak.
Buradan da anlaşılacağı üzere okul aile birlikleri, okul yönetimi ile doğrudan iletişim hâlinde kalarak görevlerini yerine getirir. Okul aile birliği görevleri genel olarak öğrenciler ile aileleri arasındaki iletişimi sürekli kılmak ve okulun ihtiyaç ve sorunlarına karşı çok sesliliği mümkünleştirmeyi içerir. Şimdi okul aile birliğine dair merak edilen bir diğer soruya geçelim.
Okul Aile Birliği Toplantısı Ne Zaman Yapılır?
Okul aile birliğine yönelik sorular sorulardan biri de birliğin ne zaman ve nasıl toplandığıdır. Yönetmelikte belirtildiği hâliyle okul aile birliği toplantısı, genel kurula bağlı olarak yapılır. Yine yönetmelik gereğince toplantı; genel kurul birlik yönetim kurulunun daveti üzerine her yıl en geç ekim ayının sonuna kadar yapılır. Yeni açılan okullarda ise okul müdürünün davetiyle okulun açılmış olduğu tarihten itibaren en geç iki ay içinde yapılabilir.
Okul aile birliği toplantısının temel amacı, okul ve öğrencilerinin ihtiyaçlarını dikkate almak ve yönetim kurulunca hazırlanan tahmini bütçeyi görüşmektir. Yine okul ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik yönetim kurulunu yetkilendirmek ve okulun eğitim-öğretim kalitesini ve başarısını yükseltmesini önermek de diğer amaçlar arasındadır. Yönetmelik gereğince okul aile birliği toplantıları yani genel kurul toplantılarını yapılma aşamaları şu şekildedir:
- Genel kurula katılan üyeler, toplantı katılım cetvelini imzalarlar,
- Toplantının açılışı da birlik başkanı tarafından yapılır,
- Açık oyla veli olan üyeler arasından bir divan başkanı ve bir katip seçilir,
- Toplantı sununda tüm tutanak ve belgeler yeni seçilen yönetim kuruluna teslim edilir,
- Yönetim kurulu ve denetleme kurulu üyelerinin seçimleri ise asıl ve yedek olarak liste hâlinde oylanarak yapılır.
Okul aile birliği toplantılarının yapılması için gereken yeter sayısı ise yönetim ve denetim kurulları asıl ve yedek üye sayısının dört katı, yani en az 64 kişi olmalıdır. Bununla beraber öğrenci sayısının yüzün altında olduğu okullarda yeter sayısı, yönetim ve deneyim kurulları asıl ve yedek üye sayısının iki katı, en az 32 kişi olmalıdır.
Okul Aile Birliği ile İlgili Tartışmalar
Buraya kadar okul aile birliğinin teorik olarak ne ifade ettiğinden bahsettik. İşin bir de pratikte uygulanışı söz konusudur. Son yıllarda okul aile birliğini de yakından ilgilendiren birtakım yasal dayanağı olmayan sorunlar ortaya çıktı. Bu sorunların en başında da velilerden alınan kayıt parası ve aidat ücreti geliyor. Milli Eğitim Bakanlığının da daha önce belirttiği üzere devlet okullarında bağış veya aidat adı altında velilerden ücret talep edilemez. Hatta MEB, bu konuya denetlemek adına da 444 0 632 şikayet hattının da kurulduğunu belirtmişti.
Okul aile birliklerine yönelik bir diğer tartışma konusu ise aile birliklerinin tam olarak görevlerini yerine getirmediği ile ilgilidir. Özellikle fırsat eşitliği sağlamaya yönelik görev edinen birliğin, kimi durumlarda bu görevin tam tersi uygulamalara imza atabildiği de biliniyor. Netice olarak ise okul aile birliğinin yönetmelikteki kimi maddelerden doğan yetki ve sorumluluklarının tam olarak pratikte işlemediğini çeşitli sorunlarda görebiliyoruz.
Okul aile birliği nedir ve okul aile birliği görevleri nelerdir sorusuna yanıt vererek güncel tartışmalara değindik. Eğitim dünyası ve gelişmeleri hakkında detaylı bilgiler edinmek isterseniz web sayfamızı takibe alabilirsiniz.
