Sosyoloji, toplumu ve toplumu oluşturan grupları incelen bilim dalıdır. Toplum bilimi olarak da adlandırılan sosyoloji disiplininde, toplumların tarihsel süreçler dahilinde neden, nasıl ve ne şekilde değişimlere uğradığı incelenmektedir. Kısaca sosyoloji ne demek sorusunun yanıtı için birey ve toplum arasındaki bağları anlamaya, anlamlandırmaya ve çözümlemeye çalışan bir sosyal bilimdir diyebiliriz.
Uzun zamandır sürmekte olan kitlesel değişimler ve bu değişimlerin ışığında oluşan yıkımlarla birlikte sosyoloji kavramı 19. yy’ın başlarında doğal bir tepki olarak varlığını ortaya koymuştur. Bu süreçte Fransız sosyolog Auguste Comte ise gerçekleştirdiği çalışmaları ile toplum biliminin babası olarak nitelendirilmiştir. Aynı zamanda uzak bir geçmişe sahip olmayan sosyoloji bilimi günümüzde modern toplum bilimleri arasında yer alıyor ve bu alandaki çalışmalar da büyük bir hızla sürmeye devam ediyor.
Peki bu alanda çalışma yürüten kişiler kimdir?
Sosyolog Nedir?
Toplum bilimi, toplumu ilgilendiren önemli konulara parmak basarak bu konular dahilinde; sosyal psikolojiden, örgütsel sosyolojiye, toplum sosyolojisine kadar pek çok farklı çalışma alanına sahiptir.
Bu süreçte en önemli olan kısım ise insanı ve mevcut toplumu şekillendirip gelecekteki yaşam standartlarını belirleyecek biçimde tüm toplumlar için geçerli ve bilimsel analizler yapmaktır. Bu noktada sosyolojinin temel işleyişi için kısaca;
- Pozitif bir bilimdir,
- Düzenli ve sistemli bilgiden oluşur,
- Toplumsal sorunlarla ilgilenir,
- Olması gerekeni değil olanı inceler,
- Birçok bilim dalıyla etkileşim içindedir diyebiliriz.
Bu noktada sosyolog kimdir ve sosyolog ne iş yapar sorusunun cevabı; sosyal etkileşim konularıyla ilgilenen alanında uzman kişilerin sahip olduğu akademik unvanlardır şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Sosyologlar; toplum, aile, sosyal kurumlar, örgütler ve bireylerle ilgili çalışmalar yürütürler. Bu kapsamda araştırma yaparak veri toplamak, anket yapmak ve gözlem gerçekleştirmek sosyologların görevleri arasında yer almaktadır. Aynı zamanda sosyologlar mevcut araştırmalar üzerinden de çalışmalarını sürdürebilmektedirler.
Sosyolog Ne İş Yapar?
Sosyologlar, toplumu ilgilendiren pek çok konu hakkında çalışmalar yürüterek toplumun genel hatlarıyla düşünce yapısını ve olaylara bakış açılarını öğrenmeye hedefler. Bu noktada toplum bilimciler özellikle; sosyal davranışı, siyaseti, suçu, eğitimi, etiği, dini, cinsiyeti ve cinselliği dikkate alan konular hakkında araştırma yaparlar. Her alan için farklı araştırma teknikleri kullanabilir ve bireylerle toplumları daha doğru anlayabilmek adına çeşitli uygulamalar gerçekleştirebilirler.
Sosyologlar bu çalışmalarını; devlet kurumlarında, özel sektörde, araştırma kuruluşlarında veya bağımsız ve bireysel çalışmaları kapsamında kendileri yürütebilirler. Kimi sosyologlar çok daha dar kapsamı bulunan konularda uzmanlaşırken, ne olursa olsun bütüncül alan hakimiyetine sahiptirler. Uzmanlıklarının sosyolojinin hangi kolu olduğu önemli olmaksızın tüm sosyologlar bu noktada toplumsal sorunları ve bu sorunları çözmek için kullanılan yöntemleri araştırır ve bunlarla ilgili çalışmalar yürütürler.
Kolayca fark edebileceğimiz gibi sosyoloji, her gün yeni fikirlere kapı aralayan büyüleyici bir alandır. Sosyoloji eğitimi de bu noktada sadece akademik ve mesleki bir sıfat edinme maksadından çok daha fazlasıdır.
Sosyoloji Eğitimi Nedir?
Kişilerin bir sosyoloğun sahip olduğu yetkinlikleri kazanım haline getirebilmesi, sosyolojik çalışmaları yürütebilmeleri ve sosyolog unvanı alabilmeleri için üniversitelerin sosyoloji bölümü içerisinde eğitim almaları gerekmektedir.
Peki sosyolojinin eğitim süreci nasıl şekillenmiştir? Tarihçesine baktığımızda sosyoloji 1789 yılında gerçekleşen Fransız ihtilalinden ve ardından Avrupa’da gelişen sanayi toplumundan sonra toplumsal sorunları incelemek, analiz etmek ve çözmek amacıyla ortaya çıkmıştır. Toplum bilimi ilk dönemlerinde Avrupa’da vuku bulan olumsuzluklara bir dönüt olarak reformcu ve düzenleyici bir bilim gibi düşünülmüştür. Genel kitle o dönemlerde hem sosyolojiye hem de bu alana ait çalışmalara bu şekilde bakmıştır. Sosyolojinin Osmanlı ve Türkiye’deki durumu da geçen zamanla birlikte aynı biçimde şekillenmiş ve Türk toplumu da bu alana Batı’dan farklı yaklaşmamıştır.
Sosyolojinin Osmanlı İmparatorluğu’na girişi bir noktada da yıkım sürecini yavaşlatmak belki de durdurmak için atılacak bir adım bir strateji ile olmuştur. Osmanlı döneminde sosyoloji üniversitelerden önce liselerde ders olarak okutulmaya başlanmıştır. Osmanlı döneminde üniversitelerde verilen sosyoloji eğitiminin başlangıç tarihi ise 1912 olmuştur.
Türkiye Cumhuriyeti bünyesinde 1981 yılında kurulan YÖK ile birlikte sosyoloji eğitimi ile ilgili önemli düzenlemeler hayata geçirilmiştir. Bununla birlikte sosyoloji eğitimi üniversitelerimizde oldukça yaygın bir hale gelmeyi başarmıştır. Bu gelişmelerin ışığında sosyoloji eğitiminde de oldukça önemli gelişmeler kaydedilmeye başlanmıştır.
Ülkemizde son dönemlerde gelişen ve değişen şartları göz önünde bulundurduğumuzda hem sosyoloji eğitimine hem de sosyologlara olan ihtiyacın ciddi bir artış yaşadığı aşikardır.
Sosyoloji Dersleri Nelerdir?
Sosyoloji, local ve global düzeyde toplumsal değişim ve gelişimleri sistematik bir teknikle inceleyerek analiz eden, yorumlayan ve açıklayan; toplumsal çözümlemeler ile siyasal, sosyal ve kültürel konu başlıklarını bilimsel tekniklerle çalışan sosyal bir bilim dalıdır. Üniversitelerde yer alan sosyoloji bölümlerinde bu alana ilişkin yetkinlikler ve kazanımlar edinebilmek adına belirli eğitimlerden faydalanılır.
Bunlar başlıca;
- Sosyolojiye Giriş
- Felsefeye Giriş
- Psikolojiye Giriş
- Kadın Ve Aile Hayatı
- Toplumsal Cinsiyet Eşitliği
- Sosyolojik Düşünme
- Sosyolojiye Giriş
- Kültürel Antropoloji
- Kurumlar Sosyolojisi
- Sosyal Psikoloji
- Sosyal Bilimler Metodolojisi
- Sosyolojik Metin Analizleri
- Klasik Sosyoloji Tarihi
- Felsefe Tarihi
- Gelişim Psikolojisi
- Aile Sosyolojisi
- Eğitim Sosyolojisi
- Görsel Sosyoloji
- Çağdaş Sosyoloji Tarihi
- Sosyal Bilimlerde Nicel Veri Analizi
- Sosyolojik Metin Analizleri
- Kültür Sosyolojisi
- Gençlik Sosyolojisi
- Klasik Mantık
- Çoçuk Çalışmaları
- Eğitim Psikolojisi
- Çocuk Ve Gençlik Çalışmaları
- Gündelik Hayat Sosyolojisi
- Toplumsal Değişme
- Toplumsal Tabakalaşma Ve Eşitsizlik
- Kent Sosyolojisi
- Tarihsel Sosyoloji
- Suç Sosyolojisi
- Ahlak Felsefesi
- Sosyal Politika
- Toplumsal Hareketler Sosyolojisi
- İletişim Sosyolojisi
- Yaşlılık Psikolojisi
- Modern Mantık
- Türkiye’nin Toplumsal Yapısı
- Çalışma Sosyolojisi
- Sağlık Sosyolojisi
- Modernizm ve Postmodernizm
- İslam Felsefesi
- İleri Nitel Araştırma Yöntemleri
- Din Sosyolojisi
- Siyaset Sosyolojisi
- Çağdaş Felsefe Akımları
- Sosyolojide Güncel Tartışmalar
- Kimlik Politikaları
- Sanat Sosyolojisi
Sosyoloji eğitimi günümüzde büyük önem arz etmekle birlikte bir zorunluluk haline de gelmelidir. Muhakkak ki her geçen an önemi daha iyi anlaşılan toplum biliminin kavranması; insanlığın uyumunu, yaşam kalitesini ve başarısını artıracaktır.
