Satranç, iki kişi arasında kare şeklinde bir tahta üzerinde oynanan köklü bir strateji oyunudur.
MS 6. yüzyılda Hindistan’da ortaya çıktığı bilinen satranç oyunu ilerleyen yıllarda Asya’ya, Ortadoğu’ya ve Avrupa’ya da yayılmıştır. Zamanla Avrupa soyluları arasında oldukça popüler hale gelen bu oyun, bir müddet “kraliyet oyunu” olarak anılmıştır.
Satranç oyununun kuralları ve diziliş şekilleri geçmiş yüzyıllarda değişiklik göstermişse de 19. Yüzyıl itibarıyla bugünkü şeklini almıştır.
Strateji oyunlarını takip edenlerin en sevdiği oyunların başında satranç gelmektedir. Dünyanın her yerinde oynanan satranç oyununda sürekli zihninizi aktif kullanmanız gerekmektedir. Rakip oyuncunun şahını ve taşlarını dikkatle takip ederek oyun stratejisi geliştirmeniz gerekmektedir. Tabi satranç oyununu oynamak için kuralları iyi bilmelisiniz.
Şimdi gelin detaylı bir şekilde satranç ile ilgili bilgiler edinelim!
Satranç Kuralları Nelerdir?
Taşların yerleştirilmesi;
- Kaleler dış köşelere, sağ ve sol kenarlara yerleştirilir.
- Şövalyeler hemen kalelerin içine yerleştirilir.
- Piskoposlar hemen şövalyelerin içine yerleştirilir.
- Vezir, oyuncunun rengiyle aynı renkteki orta kareye yerleştirilir: beyaz karede beyaz vezir ve siyah karede siyah vezir.
- Kral vezirin yanındaki boş yeri alır.
- Piyonlar, diğer tüm taşların önüne bir kare yerleştirilir.
Satranç taşlarının hareket yönleri;
- Kale: Sadece yatay ve dikey olarak hareket eder.
- At: Sadece L şeklinde hareket eder. Taşların üzerinden geçebilme hakkı vardır.
- Şah: Her yönde doğru hareket eder fakat yalnızca tek bir kare ilerleme hakkı vardır.
- Fil: Sadece çapraz şekilde hareket edebilir.
- Vezir: Hem çapraz hem de yatay veya dikey olarak hareket eder.
- Piyon: Piyonlar önlerinde taş olmadıkça ileriye doğru hareket eder. Ayrıca taş alma sırasında çapraz hareket etme imkanları da vardır.
Genel kurallar;
- Taşlar sadece belirtilen özelliklere göre hareket edebilir.
- Şah kaybedilirse oyun biter.
- Satranç oynamak için satranç taşları ve satranç masasına ihtiyaç vardır. Oyun iki kişi ile oynanmaktadır.
- Alınan taşlar oyun alanı dışına çıkartılır.
- Her oyuncunun sırayla bir hamle yapma şansı vardır.
- Hamle için süre sınırlaması yoktur. Acele etmeden oynanan bir oyundur.
Satrançla İlgili Önemli Bilgiler
Satrancın amacı rakip şahı mat etmektir. Bunun anlamı rakip şahın tehdit altında olması ya da tehdit altında olmayan bir bölgeye kaçışının veya tehdidi engelleyecek başka bir hamlesinin mümkün olmamasıdır.
Bu şekilde satranç rakibin taşlarını alarak onu güçsüz bırakma ilkesine dayanan bir oyundur. Ayrıca satrançta hız da oldukça önemlidir. Hızlı gelişim için yapılan en önemli adım gambittir, gambit ise piyon fedası demektir.
Gambit daha fazla taşın merkeze açılmasına olanak sağlar. Eğer iki oyuncudan birinin şahının bulunduğu kare tehdit altında olmamasına rağmen oyuncunun tek taşı şah ise ve şahını tehdit altında olmayan bir kareye ilerletemiyorsa oyun pat olur, yani oyun berabere biter.
Aynı zamanda oyun herhangi bir anda rakiolerden birinin yenilgiyi kabul etmesi ya da bir oyuncunun diğer oyuncuya beraberlik teklif etmesi ile birlikte sonlanabilir.
Oyun esnasında taşları önemli yerlere yerleştirerek rakibin hareketini kısıtlamak ve rakibin taşlarını alma şeklinde güç alanını azaltmak esastır. Kaybedilen taş oyuna bir daha geri dönemez, fakat bir piyon bulunduğu hattın son karesine varabilirse, oyuncunun istediği piyondan değerli, şahtan değersiz başka bir taşla yer değiştirilebilir.
Satrançta Önemli Terimler
Şah Mat: Her satranç oyununun ana amacı, rakibin şahını mat etmektir! Bu oyunun zaferle sonuçlanması anlamına gelir. Şah mat, rakibin şahının satranç taşlarınızdan biri tarafından tehdite uğraması ve şahı uzaklaştırarak ya da diğer satranç taşlarından korunma yoluyla kaçamamasıdır.
Çıkmaz: Bir satranç oyununu bitirmek için mat dışında başka olasılıklar da vardır. Olasılıklardan biri bir çıkmaz. Rakibi çıkmaza soktuğunuzda oyun berabere biter. Çıkmaz, şaha saldırılmadığında bir oyuncunun herhangi bir yasal hamle yapamaması anlamına gelmektedir.
Çizmek: Bir satranç oyununun bir başka olası sonu, bir oyuncunun hamlesinden sonra beraberlik teklif etmesidir. Rakip bunu kabul etmeyi seçebilir ve oyun biter.
Zaman: Satranç turnuvalarında oynamak istiyorsanız, genellikle bir satranç saati ile oynarsınız. Bir oyunda, tüm satranç hamleleriniz için size belirli bir süre verilir. Rakipten önce zamanınız tükenir ve kaybedersiniz.
Her işte olduğu gibi satrançta ustalaşmak da birkaç yıl alabilen uzun bir süreçtir, ancak hemen hemen her oyunu kazanmak için harika bir satranç oyuncusu olmanız gerekmez, sadece oyunun sistemini anlamanız yeterli olacaktır. Bazı hareketleri tanımayı ve rakibinizi okumayı öğrenerek, şahınızı etkili bir şekilde savunabilir, rakibinizin şahına saldırabilir ve neredeyse her oyunda galip gelebilirsiniz.
