Türkiye genelinde 72 ilde 92 spor lisesinde 23 binin üzerinde öğrenci eğitim alıyor. Peki, spor lisesi nedir? Spor liseleri hakkında bilgi arayışındaysanız yanıt ve daha fazlası için yazımızın devamını okumanızı öneririz.
Spor Lisesi Ne Demek?
Bilgi toplumuna dönüşümde en önemli unsur eğitim sektörünün diğer sektörlerle ilişki içinde olmasıdır. Bireysel beklentiler ve toplum ihtiyaçlarına cevap vermeyi amaçlayan bir eğitim sisteminde spora yer verilmemesi düşünülemez. Spor liseleri de bilgi toplumuna katkıda bulunan kurumlar arasında bulunur.
Türkiye’de farklı amaçları bulunan birçok okul türü vardır. Fen liseleri, güzel sanatlar liseleri gibi okul türleri, ortaöğretim öğrencilerinin yeteneklerinin erken değerlendirilmesini sağlar. Spor lisesi de diğer lise türlerinde olduğu gibi spesifik bir amaca hizmet eder.
4 yıllık eğitim veren spor liseleri Anadolu lisesi statüsündedir ve BESYO (Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu) için hazırlık niteliği taşır. Sınıf mevcudu 30’dur. Her spor lisesinde kapalı spor salonu, futbol sahası ve spor araç gereci vardır.
İlk defa 2004–2005 eğitim-öğretim yılında spora yatkın öğrencilere kapılarını açan spor liselerinin amacı öğrencilerin erken yaşta spora yönlendirilmesi ve bilinçli ve ahlaklı sporcuların yetişmesini sağlamaktır. Spor liseleri sayesinde, spor alanında yetenekli öğrencilerin keşfedilmesi ve öğrencilerin farklı spor branşlarında uzmanlaşmaları mümkün olur.
Spor lisesinin her biri öğrencilerin sporu yaşam biçimi olarak benimsemelerini sağlar. Bazı spor liseleri tematik olarak adlandırılır. Gelelim tematik spor lisesi nedir sorusunun yanıtına. Tematik spor lisesi, Millî Eğitim Bakanlığı ile Gençlik ve Spor Bakanlığı arasında imzalanan iş birliği protokolü kapsamında yapılandırılan spor liseleri, tematik spor lisesi olarak adlandırılmıştır. Tematik spor liseleri, uluslararası spor camiasında ülkemizi temsil edecek milli sporu yetiştirmeyi amaçlar. Türkiye’deki tematik spor liseleri ve uzman oldukları branşları aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:
| Tematik spor lisesi | Branşı |
| Ankara TVF Spor Lisesi | Voleybol |
| İstanbul Türkiye Futbol Federasyonu Meral-Celal Aras Spor Lisesi | Futbol |
| Antalya Alanya Spor Lisesi | Bireysel sporlar (yüzme, bisiklet) |
| Erzincan Spor Lisesi | Atletizm |
| Erzurum Aziziye Spor Lisesi | Kış sporları (buz pateni, buz hokeyi, kayak) |
| Eskişehir Tepebaşı Eğitimciler Spor Lisesi | Basketbol |
| İzmir Foça Spor Lisesi | Futbol |
| Samsun İlkadım Gülizar- Hasan Yılmaz Spor Lisesi | Uzakdoğu sporları |
| Sakarya Serdivan Spor Lisesi | Su sporları |
| Sivas Ahmet Ayık Spor Lisesi | Güreş, boks |
Spor Lisesine Nasıl Girilir?
Sporcu özgeçmişi için güçlü bir adım niteliğindeki spor liseleri, tüm eğitim kademelerinde olduğu gibi puanlama sistemi ile öğrenci kabul eder. Spor liselerini öğrenci alımı bakımından diğer lise türlerinden ayıran LGS puanına göre değil, yetenek sınavı ile alınan puana göre alım yapılmasıdır. Spor lisesi yetenek sınavına katılma hakkı kazanmak için başvuru yapabilecekler;
- Resmî ve özel ortaokullar ile imam hatip ortaokulu veya bünyesinde özel ilköğretim programı uygulanan bir eğitim kurumunda sekizinci sınıfı tamamlayan,
- Geçici eğitim merkezlerinde sekizinci sınıfta okumakta olup örgün ortaöğretim kurumuna kayıt olma şartlarını sağlayabilen,
- Açık öğretim ortaokulunda öğrenci olup örgün ortaöğretim kurumuna kayıt şartlarını sağlayabilen ve sekizinci sınıfta okumakta olan,
- Millî Eğitim Bakanlığı Denklik Yönetmeliği gereği yurt dışında, Türkiye’deki sekizinci sınıf seviyesine denk sınıfta öğrenim görmekte olan öğrencilerdir.
Yetenek sınavında 50 (elli) ve üzerinde puan almayanların herhangi bir spor lisesine girmesi mümkün değildir. Spor lisesinde okuma hakkı için öğrencilerin ortaokul başarı puanının %30’u ile yetenek sınavının %70’i alınır ve 100 puan üzerinden değerlendirme yapılır. Asıl veya yedek kişilerin kayıt yaptırması gerekir. Kontenjanın dolması durumunda başarılı öğrencilerin de spor lisesine girmeleri mümkün olmaz.
Spor Lisesi Yetenek Sınavlarında Neler Yapılıyor?
Spor lisesi yetenek sınavı her okul için farklılık gösterse de prosedür her spor lisesi için aynıdır. Yetenek sınavı fiziksel uygunluk, ritim ve sporcu özgeçmişi olmak üzere üç aşamada yapılır ve şu kriterlere göre değerlendirilir:
- Esneklik
- Dayanıklılık
- Koordinasyon
- Çabukluk ve hız
- Kuvvet
Yetenek sınavının fiziksel uygunluk aşamasında sürat koşusu, koordinasyon parkuru ve kuvvet testi uygulanır. Fiziksel uygunluk sınavında öğrenciden yapması beklenen hareketlere şunları örnek verebiliriz:
- Ön takla
- Engelleri geçme
- Jimnastik denge tahtası üzerinden geçme
- Futbol topunu ayağıyla sürerek slalom yapma
- Jimnastik tahtası üzerinden sağa sola çift ayakla sıçrama
- Hunilerin etrafında dönerek koşma
- Koordinasyon parkuru
- Durarak öne doğru uzun atlama
Spor lisesi yetenek sınavlarında fiziksel uygunluk testi kız ve erkek adayların ayrı değerlendirildiği bir aşamadır. Dereceler bilgisayarda Excel kullanılarak kız ve erkek filtrelemesiyle sıralanır. Bu sayede en iyi dereceyi yapan kız adaylar ile erkek adaylar belirlenmiş olur.
Yetenek sınavında sporcu özgeçmişi değerlendirmesi öğrencilerin ilgili federasyonlardan alınan belgelere göre yapılır. En fazla derecesi olan aday en yüksek puanı alır. Ritim sınavı ise bir bando marşının trampetle çalınması ve söylenmesi şeklinde olur. Yetenek sınavlarının kondisyon parkuru hazırlık gerektirir.
Spor Lisesi Mezunları Ne İş Yapar?
Spor branşlarından birinde uzmanlaşmak amacıyla spor lisesi okumak isteyen öğrenciler için mezun olan kişilerin nasıl avantajlar elde edebildiği merak konusudur. Spor lisesi avantajları tam olarak bu noktada devreye girer. Spor lisesinden mezun olanlar “Spor Liseleri Ortak Yönetim Modeli Protokolü” kapsamında 1’nci kademe antrenörlük (yardımcı antrenör) belgesi alabilirler.
Spor lisesinde okumak puanlama bakımından özel yetenek sınavlarında avantaj sağlamaz; fakat AOBP puanlarına %3 eklenir. Öğrencilerin sporla kariyer hayatını şekillendirme istekleri varsa mezun olduktan sonra şu BESYO lisans programlarını okumaları mümkün olur:
- Antrenörlük Eğitimi
- Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği
- Egzersiz ve Spor Bilimleri
- Engellilerde Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği
- Rekreasyon Yönetimi
- Spor Bilimleri
- Spor Yönetimi
- Spor Yöneticiliği
Spor Liseleri Hakkında SSS
Spor lisesi bölümleri takım sporları ve bireysel sporlar şeklindedir. Spor lisesi dersleri sporcu sağlığı, antrenman bilgisi şeklinde spora ilişkin derslerdir. Bununla birlikte matematik, coğrafya gibi dersler zorunlu olarak okutulmaktadır.
Paylaştığımız BESYO programları ve antrenörlük belgesi bilgisine göre spor lisesinden mezun olanlar antrenör unvanıyla spor alanında çalışabilirler. Tematik spor lisesi mezunları tercih yaptıkları spor branşlarından farklı alanlara da yönelebilirler.
Spor lisesi öğrencileri tercih ettikleri branşlarda eğitim alarak uzmanlaşabilirler. Mezunlar spor tesisi yöneticisi, kulüp yöneticisi gibi unvanlarda çalışma olanağında sahiptir. Mezunlara verilen 1´inci kademe antrenörlük (yardımcı antrenör) belgesi de spor alanında kariyerlerine başlangıç yapmalarını sağlar.
Özet:
Spora yatkın öğrenciler gelecek planlarını bu doğrultuda yaparken spor lisesi kavramıyla karşılaşıyor. Biz de Türkiye’nin eğitim haber portalı olarak hem öğrencilerimiz hem de ebeveynler için spor lisesi nedir, spor lisesine nasıl girilir gibi konuları açıklığa kavuşturduk. Alanında en iyi spor liselerinin hakkında bilgi edinmek için en iyi liseleri derlediğimiz bu yazımızı okumanızı öneririz.
