Psikoloji lisans programını tamamlayanlar, çağdaş psikoloji yöntemlerinin gereklerini yerine getirebilecek donanıma sahip olur. Teknik bilgi ve uygulamalar bakımından daha donanımlı olmak ve psikoloji literatürüne katkıda bulunmaksa psikoloji yüksek lisans programları ile mümkündür. Yazımızın devamında bu programlara ilişkin hap bilgileri bulabilirsiniz.
Psikoloji Yüksek Lisans Programları Nelerdir?
Psikoloji alanında master yapmak kuramsal bilgileri beceriye dönüştürebilmeyi sağlar. Türkiye’de psikoloji alanında araştırmacı insan gücünü sağlayan çok sayıda program vardır. Aşağıdaki listede Türkiye’de psikolojinin alt alanlarındaki yüksek lisans programlarının hangisi olduğunu görebilirsiniz:
- Adli Psikoloji Yüksek Lisans Programı
- Aile Danışmanlığı Yüksek Lisans Programı
- Aile Psikolojisi Yüksek Lisans Programı
- Bağımlılık Danışmanlığı ve Rehabilitasyon Yüksek Lisans Programı
- Bağımlılık Psikolojisi Yüksek Lisans Programı
- Bağımlılık Yüksek Lisans Programı
- Bilişsel Nöropsikoloji Yüksek Lisans Programı
- Bilişsel Psikoloji Yüksek Lisans Programı
- Deneysel Psikoloji Yüksek Lisans Programı
- Endüstri ve Örgüt Psikolojisi Yüksek Lisans Programı
- Gelişim Odaklı Klinik, Çocuk ve Ergen Psikolojisi Yüksek Lisans Programı
- Gelişim Psikolojisi Yüksek Lisans Programı
- İş ve Örgüt Psikolojisi Yüksek Lisans Programı
- Klinik Psikoloji Yüksek Lisans Programı
- Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Yüksek Lisans Programı
- Klinik Sinirbilimler Yüksek Lisans Programı
- Madde Bağımlılığı Yüksek Lisans Programı
- Örgütsel Psikoloji Yüksek Lisans Programı
- Psikometri Yüksek Lisans Programı
- Ruhsal Travma Yüksek Lisans Programı
- Sosyal / Örgütsel Psikoloji Yüksek Lisans Programı
- Sosyal Bilimlerde İnsan Çalışmaları Yüksek Lisans Programı
- Sosyal Psikoloji Yüksek Lisans Programı
- Spor ve Egzersiz Psikolojisi Yüksek Lisans Programı
- Spor ve Sağlık Psikolojisi Yüksek Lisans Programı
- Trafik ve Ulaşım Psikolojisi Yüksek Lisans Programı
- Travma ve Afet Çalışmaları Uygulamalı Ruh Sağlığı Yüksek Lisans Programı
- Uygulamalı Psikoloji Yüksek Lisans Programı
- Yönetim ve Çalışma Psikolojisi Yüksek Lisans Programı
En çok tercih edilen psikoloji yüksek lisans programları ise şöyledir:
Klinik Psikoloji Yüksek Lisans Programı
Türkiye’deki psikoloji master programları arasında en bilinen program klinik psikoloji yüksek lisans programıdır. Yurt dışında klinik ve sağlık psikolojisi adıyla geçen bu programda, öğrenciler yetkin terapistlerden süpervizyon eğitimi alırlar. Bilişsel ve davranışçı terapiler, psikolojide araştırma yöntemleri, ileri psikopatoloji gibi dersler zorunludur.
Klinik psikoloji alanında yüksek lisans yapan öğrencilerden beklentiler üniversitelere göre farklılaşır. Bununla birlikte çoğu üniversitede yetişkin kliniği ve çocuk kliniği alanında staj yapılması zorunlu tutulur. Programı tamamlayan öğrenciler, uzman klinik psikolog unvanını kazanmış olur. Klinik psikolog adaylarını kabul eden üniversiteler şunlardır:
| Klinik Psikoloji Yüksek Lisans Programı Olan Devlet Üniversiteleri | Klinik Psikoloji Yüksek Lisans Programı Olan Vakıf Üniversiteleri |
| Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Ankara Üniversitesi Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Bursa Uludağ Üniversitesi Dokuz Eylül Üniversitesi Ege Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi İstanbul Üniversitesi Orta Doğu Teknik Üniversitesi Süleyman Demirel Üniversitesi | Acıbadem Üniversitesi Altınbaş Üniversitesi Antalya Bilim Üniversitesi Atılım Üniversitesi Bahçeşehir Üniversitesi Bakırçay Üniversitesi Başkent Üniversitesi Beykoz Üniversitesi Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Haliç Üniversitesi Hasan Kalyoncu Üniversitesi Işık Üniversitesi İbn Haldun Üniversitesi İstanbul Aydın Üniversitesi İstanbul Arel Üniversitesi İstanbul Bilgi Üniversitesi İstanbul Bilim Üniversitesi İstanbul Esenyurt Üniversitesi İstanbul Gedik Üniversitesi İstanbul Kent Üniversitesi İzmir Ekonomi Üniversitesi Maltepe Üniversitesi Medipol Üniversitesi Koç Üniversitesi Okan Üniversitesi Üsküdar Üniversitesi Yakın Doğu Üniversitesi Yeditepe Üniversitesi Rumeli Üniversitesi Sabahattin Zaim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Üniversitesi |
Şartlar üniversitelere göre farklılık gösterir. Örneğin, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesinde klinik psikoloji alanında yüksek lisans yapmak isteyen öğrencilerin ALES puanının minimum 70 olması gerekirken Acıbadem Üniversitesinde en az 55 puana sahip olmak yeterlidir.
Adli Bilimler Yüksek Lisans Programı
Adli bilimler yüksek lisans programı bazı üniversitelerde bağımlılık ve adli bilimler adıyla da geçer. Program kapsamında; hukuk ve etik, analiz yöntemleri gibi dersler zorunlu olarak okutulur. Böylece adaletin sağlanmasında psikoloji alanının kurumsal ve pratik becerilerinin kullanımı konusunda bilgi aktarılmış olur. Programı tamamlayanlar adli bilişim alanında uzman/uzman yardımcısı, proje yöneticisi ve araştırmacı olarak çalışma imkanına sahip olur. Adli bilimler yüksek lisans programı yalnızca Ankara Üniversitesi ile Üsküdar Üniversitesinde vardır.
Gelişim Psikolojisi Yüksek Lisans Programı
Gelişim psikolojisi yüksek lisans programında amaç, psikoloji mezunlarının insan gelişimini araştıran teorik yaklaşımları pratik çalışmalarla desteklemelerini sağlamaktır. Gelişim odaklı klinik çocuk ve ergen psikolojisi adıyla da geçen bu programda çocuk ve ergenlerde bilişsel davranışçı terapi gibi dersler okutulur. Gelişim psikolojisi yüksek lisans programı şu üniversitelerde vardır: Ankara Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve TED Üniversitesi.
Sosyal Psikoloji Yüksek Lisans Programı
Sosyal psikoloji alanında yüksek lisans yapan öğrenciler hem temel uzmanlık derslerini hem de bilişsel psikoloji, deneysel psikoloji, nöropsikoloji gibi alanlardaki dersleri alma imkanına sahip olur. Programı başarıyla tamamlayarak sosyal psikolog unvanını almaya hak kazananlar çoğunlukla akademik ortamlarda çalışır. Sosyal psikoloji yüksek lisans programlarının bulunduğu üniversiteler şunlar:
| Sosyal Psikoloji Yüksek Lisans Programı Olan Devlet Üniversiteleri | Klinik Psikoloji Yüksek Lisans Programı Olan Vakıf Üniversiteleri |
| Ankara Üniversitesi Uludağ Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi İstanbul Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ODTÜ Ege Üniversitesi 9 Eylül Üniversitesi | Kadir Has Üniversitesi Başkent Üniversitesi Bilkent Üniversitesi Çankaya Üniversitesi Yaşar Üniversitesi |
Bağımlılık Psikolojisi Yüksek Lisans Programı
Psikoloji yüksek lisans programları arasında en çok tercih edilenlerden biri de bağımlılık psikolojisi yüksek lisans programıdır. Program kapsamında rehabilitasyon, etik ve adli durumlarda müdahale gibi konular detaylandırılır. Bağımlılık terapisi alanında yüksek lisans yapan psikologlar, ayaktan/yataklı tedavi merkezlerinde danışmanlık ve eğitmenlik yapabilirler. Program, İzmir Demokrasi Üniversitesi ile Üsküdar Üniversitesinde vardır.
Psikoloji Yüksek Lisans Şartları
Psikoloji alanında yüksek lisans yapmak için öncelikli koşul psikoloji veya psikolojik danışmanlık ve rehberlik mezunu olmaktır. Diğer koşullarda üniversitelerin küçük farklılıkları olabilir. Genel olarak psikoloji yüksek lisans başvuru aşamasında istenen belgeler ve sürecin ilerleyişi şöyledir:
- Diploma veya mezuniyet belgesi ile resmi transkript
- Disiplin sicil belgesi
- Referans mektubu
- Niyet mektubu
- Özgeçmiş (CV)
- Lisansüstü eğitim giriş sınav (ALES, GRE, GMAT) sonucu belgesi ve İngilizce dil yeterlik belgesi (YÖKDİL, YDS, TOEFL, IBT)
Başvuru belgelerini eksiksiz tamamlayanlar, sınav dilinin İngilizce olduğu bilim sınavına tabi tutulur. Sözlü mülakat sürecinin de tamamlanmasının ardından asil ve yedek listeler duyurulur.
Psikoloji Yüksek Lisans Programları Hakkında SSS
Psikoloji lisans bölümünü başarıyla tamamlayarak diplomaya veya mezuniyet belgesine sahip olanlar özel sektörde psikolog unvanıyla çalışabilir. Psikologların, yüksek lisans yapmadan kamu kurumlarında görev yapmaları da mümkün. Ancak uzman psikolog, klinik psikolog, adli psikolog ve sosyal psikolog unvanıyla görev yapmak için yüksek lisans yapmış olma şartı aranır.
Psikoloji veya PDR mezunun klinik psikoloji alanında yüksek lisans yapmadan psikolojik danışma merkezi/klinik açması söz konusu değildir. Bu bölümlerden mezun olanlar, yalnızca aile danışmanlığı sertifikasına sahip olmaları durumunda yüksek lisans yapmadan merkez açabilirler. Klinik açmak isteyenlerin yüksek lisans yapması yönetmelikle zorunlu tutulmuştur.
Psikoloji alanında tezsiz yüksek lisans yapmak mümkündür. En az iki, en çok üç yarıyıllık tezsiz yüksek lisans programını tamamlayanlar psikolog unvanıyla görev yapabilir. Ancak doktora yapmak ve akademisyen olmak için tezli yüksek lisans programını başarıyla tamamlamış olmak şarttır.
Özetle;
Psikoloji mezunları hangi alanlarda yüksek lisans yapabilir merak edenler için psikoloji yüksek lisans programları hakkında yazdık. Uzmanlaşacağınız alanı seçerken ilgi alanlarınızı ve sertifika programlarını dikkate almalısınız. Örneğin, Türkiye’de sağlıklı aile yapısının oluşturulması konusunda uzmanlaşmak isterseniz yüksek lisans yapmak yerine aile danışmanlığı eğitimi sertifika programlarına katılmanızı ve farklı alt dalda uzmanlaşmanızı öneririz.
