Patlamadan Korunma Dokümanı Nedir?
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yayımlanan Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkındaki Yönetmelik gereği gaz veya toz patlama riski bulunan işletmelerde patlamadan korunma dokümanı hazırlanması zorunludur. Bu doküman patlayıcı ortam oluşması durumunda yapılması gerekenler ve patlama oluşmaması için alınması gereken önlemleri içeren bir belgedir.
Patlamadan Korunma Dokümanını Kimler Hazırlayabilir?
İlgili kanun kapsamında patlamadan korunma dokümanı bulunmayan işletmelere faaliyeti durdurma ve idari para cezası uygulanır. Patlamadan korunma dokümanı hazırlama sorumluluğu patlamadan korunma konusunda eğitim almış deneyimli kişilerdedir. Uzmanlar 5 yılda bir değişimlere entegre olunabilmesi için dokümanı yeniden hazırlamalıdır.
Patlamadan Korunma Dokümanı Eğitimi Nedir?
İş sağlığına ve güvenliğine uygun olarak doküman hazırlanması için eğitim almış olmak gereklidir. Nitekim ilgili yönetmelikte şöyle belirtilmiştir: “Patlama yönünden güvenliğin sağlandığının kanıtlanması, patlamadan korunma konusunda eğitim almış veya deneyimli ehil kişilerce yapılır.” Söz konusu eğitim patlamadan koruma dokumanı eğitimi olarak adlandırılır.
Eğitim iş sağlığı ve iş güvenliği ile çevre alanında faaliyet gösteren eğitim kurumları tarafından verilir. Eğitmenler ise iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarıdır. Eğitim programında baz alınan yönetmelikler ve kanunlar şunlardır:
- 94/9/EC ve 99/92/EC Yönergeleri- ATEX Direktifleri
- Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik
- Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik
Ders içerikleri ise şu konu başlıklarından oluşmaktadır:
- Patlayıcı Ortamlar Mevzuatı
- Yanma Kimyası
- Katı Sıvı ve Gazların Yanma, Parlama ve Patlama Davranışları
- Tutuşma Sıcaklığı, Parlama Noktası (Flash Point), LEL ve UEL, Molekül Ağırlığı, Özgül Ağırlık
- Patlayıcı Ortam Oluşabilecek Yerler, Bu Ortamın Kalıcılığı ve Bölgelerin (Zone) Belirlenmesi
- Havalandırma Hesapları
- Mühendislik Önlemleri Sonucu Ortaya Çıkan Zone Haritası
- Tüm Tutuşturucu Kaynakların Kontrolü
- Exproof Ekipman Kullanımı
- Statik Elektrik Önlemleri ve KKD
- Mekanik Kıvılcımlar
- PCD Risk Analizi
- Hesaplamalar
- ATEX için Acil Durum Planı
- Risk Değerlendirmesi Yöntemleri
- PCD Risk Analizi
- Seçilmiş Olan Yöntemin Patlayıcı Atmosfer Risk Değerlendirmesinde Uygulanması
- Dokümanın incelenmesi, Değerlendirilmesi
Online Patlamadan Korunma Dokümanı Eğitimi Var Mı?
Teknolojideki gelişmelerin eğitim sektörüne yansımasıyla pek çok eğitim uzaktan eğitime uyarlanmıştır. Patlamadan korunma dokümanı eğitimi de online eğitim programlarına dahil olan eğitimlerden biridir. Yeterli katılımcı olması durumunda online eğitim programı açılabilir. Bilgisayara ve internet bağlantısına sahip olan herkes online eğitim alabilir.
Online Patlamadan Korunma Dokümanı Faydalı Mıdır?
Online eğitim ile örgün eğitim arasındaki tek farklılık eğitimin şeklidir. Ders içeriğinin aynı olması nedeniyle kurstan alınan verim farklı değildir. Online eğitim örgün eğitime göre ekstra bazı avantajlara sahiptir. Belirli zamanda belirli yerde eğitim alma zorunluluğu olmadığı gibi eğitim içeriklerine eğitim sürecinin sonunda da ulaşmak mümkündür. İçeriğin dijital ortamda olması çıktı, ulaşım gibi ek masrafları oradan kaldırır.
Patlamadan Korunma Dokümanı Eğitimi Kazanımları
Eğitim patlamadan korunma dokümanı nasıl hazırlanır sorusuna yanıt bulmayı sağlayan bir eğitimdir. Eğitim sayesinde PKD hazırlama, zone hesaplanması, patlama risklerinin nasıl anlaşıldığı, atex direktifleri konularında bilgi sahibi olmak mümkün olur. Kursiyer eğitim sayesinde kursiyerler doküman hazırlarken öğrenmeleri gereken şu sorulara yanıt bulabilirler:
- Patlama riski nasıl değerlendirilir?
- İş yerinde tehlikeli alan sınıflandırması nasıl yapılır?
- Patlayıcı ortam oluşmasını önleme şartları nelerdir?
- Patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek için ne yapılır?
- Patlayıcı ortam hesabı nasıl belirlenir?
- Patlama şiddetine etki eden faktörler nelerdir?
- ATEX ne demek?
- Patlama riskini değerlendirirken hangi soruları sormak gerekir?
- Minimum ateşleme enerjisi nedir?
- Dow-F&EI Endeksi’ne göre patlayıcı ortam sınıflandırması nasıl yapılır?
- Toz bulutu patlaması hani şartlarda oluşur?
Patlamadan Korunma Dokümanı Eğitimine Kimler Katılabilir?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamında eğitim veren kurumların düzenlediği patlamadan korunma dokümanı eğitimi herkese açık bir programdır. Bununla birlikte dokümanını herkesin hazırlaması mümkün olmadığından dolayı katılımcılar;
- İSG uzmanları,
- İSG koordinatörleri,
- Teknikerler,
- Mühendislerdir.
İş Olanakları
Patlamadan korunma dokümanı yanıcı ve parlayıcı gaz, sıvı veya toz bulunan iş yerleri için hazırlanan bir evraktır. Bu bağlamda eğitim alan kişilerin çalışma alanları, yani patlamadan korunma dokümanı hazırlayan firmalar şöyledir:
- Elektrikli cihaz ve teçhizat imalathaneleri
- Boya yapılan işletmeler
- Ham deri imalathaneleri
- Akü imalathaneleri
- Yağ̆ imalathaneleri
- Kâğıt fabrikaları
- Petrol ürünleri üretim, dolum ve dağıtım tesisleri
- Maden ocakları
- Kimyasal madde üreten ve depolayan yerler
- Kimyevi tahlil laboratuvarları
- Boya ve tiner imalathaneleri
- Un, şeker, nişasta fabrikaları
- Alüminyum ve ağaç tozu çıkan işletmeler
Patlamadan Korunma Dokümanı Hazırlama Sertifikası Nasıl Alınır?
Sertifikayı almak için eğitim programına kayıt olmak gereklidir; fakat yeterli değildir. Eğitim sürecinin sonunda sertifika sınavı yapılır. Eğitim sürecinde kursiyerlere aktarılan bilgileri kapsayan sorular ölçme ve değerlendirme niteliği taşır. Sınavda başarılı olmak için en az 45 puan almak gerekir. 100 puan üzerinden değerlendirilen sınavda 45 puan ve üzeri not alarak başarılı olan kursiyerler patlamadan korunma dokumanı hazırlama sertifikası almaya hak kazanırlar.
Patlamadan Korunma Dokümanı Hazırlama Sertifikası Ne Kadar Süre Geçerlidir?
Patlamadan korunma dokümanının geçerlilik süresi vardır; fakat bu durum ilgili konuda alınan sertifika için geçerli değildir. Üniversite onaylı sertifika ömür boyu geçerlidir ve yenilemek gerekli değildir. Üniversite onaylı sertifika e devlet üzerinden sorgulanabilir.
